Diyabetik Ayak Bakımı

Diyabetli kişiler için ayak bakımı dikkat edilmesi gereken en önemli konular arasında yer alır. Çünkü vücut ağırlığını taşıyan ve büyük baskı altında kalan ayaklar, yaralanmalara en açık organdır. Ayak sorunlarının çoğu, uygun olmayan ya da yetersiz ayak bakımı ve ayakkabı sorunları ile ortaya çıkar. Tırnakların yanlış kesilmesi, tırnak batması, nasırlar, kesik, ayakkabı vurması, yanık, parmak aralarında ve tırnaklardaki mantarlar en sık rastlanan ayak yarası sebepleri arasında yer alır.

Ayak ve bacak damarlarındaki daralma ve benzeri dolaşım bozuklukları büyük önem taşıdığı için ayaklarına ayrıca özen gösterilmesi gerekir. Tedavisiz ve kontrolsüz diyabette bacak ve ayaklardaki sinirlerin işlevleri bozularak, ağrı, sıcaklık ve dokunma hissinde azalma oluşabilir. Bunun sonucunda, hissedilmediği için yaralanmalar fark edilmez; olaya enfeksiyon eklenir ve yara fark edildiğinde tedavisi çok zorlaşmış olur. Ayrıca ayaklara batabilen çivi, iğne gibi yabancı cisimlerin ağrısının hissedilmemesi de iltihaplara zemin hazırlar. Çoraplardaki kıvrımlar, ayakkabı yaralanmaları, ayakkabı içinde kalmış küçük kum ve benzeri maddeler, ayaklarda tahriş ve küçük yaralanmalara neden olabilir. Ancak his kaybından dolayı ağrı fark edilmediği için de yara ilerler. Ayaklarının üşüdüğünden yakınan ve ısınmak için ayaklarını soba ve kalorifere yaklaştıran diyabetlilerde yanık da ortaya çıkabilir. Tırnak batmaları ağrı vermediği için, hasta enfeksiyon oluşup ayak şiştiğinde durumun farkına varır.

Aşağıdaki durumlardan bir ya da bir kaçı ile karşılaşan diyabetli kişilerin ayaklarının tehlike altında olduğunu bilerek hızlıca tedaviye başlamaları gerekir.

– Ayak kuruluğu,
– Parmak aralarında mantar,
– Ayaklarda kabarcık ve su toplamaları,
– Nasır,
– Ayaklarda üşüme, duyu ve dokunmada hissizlik,
– Sigara içenlerde tırnaklarda kalınlaşma, şekil değişimi veya içe kıvrılma.

Diyabetli kişilerin ayak bakımı ve korunması için yapılması gerekenler: 

– Ayaklar her gün ılık suyla yıkanmalı; yumuşak bir havlu ile parmak araları dahil özenle kurutulmalı,
– Ayaklar, diyabetik ayak kremleri ile nemlendirilmeli,
– Çıplak ayakla evde ve dışarıda kesinlikle dolaşılmamalı, kullanılan ayakkabı ve terlikler çok bol ya da çok dar olmamalı,
– Ayaklar, bir ayna yardımıyla olası kesik, yara, mantar ve kabarcıklar oluşma ihtimaline karşı kontrol edilmeli,
– Nasırlar ve ölü dokular kesilmemeli, asit içeren nasır bantları kesinlikle kullanılmamalı; nasır bakımı uzman kişilerce yapılmalı,
– Ayaklar, üşüdüğünde herhangi bir ısıtıcıya ya da sıcak cisme yaslayıp ısıtılmamalı; bunun yerine yün çorap giyilmeli,
– Ayak tırnakları, düz, köşeleri yuvarlak şekilde kesilmeli,
– Ayakkabıların içi giyilmeden önce dikkatlice kontrol edilmeli,
– Ayakkabı çorapsız olarak giyilmemeli,
– Çoraplar, pamuklu ya da yünlü olmalı; sıkı olmayan yumuşak dokulu olanlar tercih edilmeli,
– Ayakkabılar, rahat, yumuşak, deri tabanları kalın ve dikişsiz olmalı,
– Bayanların yazlık ayakkabıları önlerden kapalı olmalı, parmak arası sandaletler kullanılmamalı,
– Kesinlikle sigara içilmemeli,
– Görme engeli olan diyabetlilerin yakınları da ayak bakımı konusunda bilinçlendirilmeli.

26 kemik, 114 bağ ve 20 kastan oluşan, vücudun tüm yükünü taşıyan ayakların bakımı insan sağlığı açısından büyük önem taşır. Gün boyu hareket halinde olan ayakların bakımı medikal olarak ayak sağlığı ile ilgilenen Podiatri uzmanlarınca yapılmalıdır. Özellikle diyabetli kişilerde ayaklarda his kaybı görülmesi ve his kaybından dolayı taşınan riskin büyük olması, diyabetik ayaklarda özel podiatri bakımlarının önemini artırmıştır. Günümüzde podiatri uzmanları diyabetli kişilerin ayak bakımının yanı sıra günlük yaşam temposunda herkesin ihtiyaç duyduğu ayak bakımı üzerine çalışmaktadır.

Günlük hayatın ve sosyal çevrenin beraberinde getirdiği giyim tarzı, Belki de en yoğun olarak ayakları etkiliyor. Sert zemin, dar, sivri burunlu ve yüksek topuklu ayakkabılar, bilinçsiz uygulanan pedikür, yapısal olarak da eğer bir soruna yatkınlık varsa, büyük problemler olarak karşımıza çıkıyor. Yapılan araştırmalar ortalama her yüz kişiden 85’inde bir ayak problemi olduğunu gösteriyor. Zaman içinde değişime uğrayan ayaklarda, kemik ve eklem deformasyonları, batık, nasır, siğil, tırnak-deri mantarı ve terlemeye bağlı oluşan çeşitli sorunlar ortaya çıkabiliyor. Ancak günümüzde ayaklar, tüm bu olumsuzluklardan medikal bakımlar ile korunabiliyor ve oluşmuş problemler yine bu bakımlarla giderilebiliyor.